आयुष्मान भारत योजना – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचा सविस्तर मार्गदर्शक
केंद्र सरकारने 2018 मध्ये सुरु केलेली “आयुष्मान भारत योजना” ही जगातील सर्वात मोठ्या सार्वजनिक आरोग्य विमा योजनांपैकी एक मानली जाते. गरीब, वंचित आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल नागरिकांसाठी प्रत्येकी 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत आरोग्य सेवा देणारी ही योजना आहे.
या योजनेच्या अंतर्गत लाभार्थींना खासगी व सरकारी रुग्णालयांमध्ये कॅशलेस आणि पेपरलेस उपचार उपलब्ध होतात. यामुळे लाखो गरीब कुटुंबांना गंभीर आजारांपासून संरक्षण मिळत आहे.
योजनेचा उद्देश
- आरोग्य सेवा सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचवणे
- विमा संरक्षणाने आर्थिक बोजा कमी करणे
- गंभीर आजारांवरील उपचार विनामूल्य करणे
- नागरिकांचे आरोग्य सुधारणे आणि सशक्त भारत निर्माण करणे
कोण पात्र आहेत?
योजनेची पात्रता SECC 2011 (Social Economic Caste Census) नुसार निश्चित केली जाते. ग्रामीण आणि शहरी दोन्ही क्षेत्रातील विशिष्ट कुटुंबे या योजनेत लाभार्थी ठरतात.
| ग्रामीण भागातील पात्रता | शहरी भागातील पात्रता |
|---|---|
| घरातील कमाई करणारा सदस्य नसणे | रिक्षा, फेरीवाले, घरोघरी काम करणारे |
| कच्च्या घरात राहणारे | हातगाडी चालवणारे, प्लंबर, वेल्डर |
| जमीनविरहित कामगार | मजूर, सफाई कर्मचारी |
लाभ काय आहेत?
- दर वर्षी प्रति कुटुंब 5 लाख रुपये पर्यंत आरोग्य विमा
- 10 कोटी कुटुंबे (50 कोटी लोकसंख्या) लाभार्थी
- 15,000+ सूचीबद्ध रुग्णालये (सरकारी + खासगी)
- 1300 हून अधिक उपचार पद्धतींचा समावेश
- कॅशलेस व पेपरलेस उपचार
- प्रसूतिसंबंधी, कॅन्सर, हृदय विकार, अपघात, मूत्रपिंड प्रत्यारोपण यांसारख्या सेवा समाविष्ट
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- राशन कार्ड
- SECC यादीतील नाव असल्याचा पुरावा
- ओळखपत्र – मतदान कार्ड/ड्रायव्हिंग लायसन्स
- मोबाईल नंबर
अर्ज प्रक्रिया
- अधिकृत पोर्टल https://mera.pmjay.gov.in वर जा
- आपला मोबाईल नंबर वापरून लॉगिन करा
- आपले नाव SECC यादीत तपासा
- तपासणीनंतर लाभार्थी कार्ड तयार होईल
- हे कार्ड घेऊन सूचीबद्ध रुग्णालयात उपचार करता येतील
कोणती रुग्णालये सूचीबद्ध आहेत?
राज्य शासनाच्या आणि केंद्र सरकारच्या मान्यताप्राप्त शासकीय तसेच खासगी रुग्णालये सूचीबद्ध करण्यात आलेली आहेत. या यादीत तुम्ही https://hospitals.pmjay.gov.in वर पाहू शकता.
योजना कधी सुरु झाली?
या योजनेची घोषणा 2018 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात करण्यात आली आणि 23 सप्टेंबर 2018 पासून देशभरात अमलात आणली गेली.
PM-JAY ची विशेष वैशिष्ट्ये
- “One Nation One Health Card” संकल्पना
- e-KYC आणि डिजिटल हेल्थ कार्ड प्रणाली
- मोफत उपचारासाठी पूर्ण पारदर्शक प्रक्रिया
- आरोग्य मित्र सुविधा रुग्णालयात उपलब्ध
निष्कर्ष
“आयुष्मान भारत योजना” ही फक्त एक योजना नाही, तर लाखो गरीब कुटुंबांसाठी जीवनाचा आधार आहे. भारत सरकारची ही योजना आजारांवर उपचार घेण्यासाठी आर्थिक अडचणीतून मुक्ती देते. जर तुमचं नाव SECC यादीत असेल तर या योजनेचा लाभ घ्या आणि तुमच्या कुटुंबाचे आरोग्य सुरक्षित करा.
