मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना – शेतकऱ्यांसाठी स्वस्त, स्वच्छ आणि शाश्वत ऊर्जा
मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना ही महाराष्ट्र शासनाने 2017 मध्ये सुरू केलेली योजना असून, शेतकऱ्यांना सतत आणि स्वस्त वीज पुरवठा करण्याचा उद्देश आहे. ही योजना सौरऊर्जेच्या माध्यमातून कृषी पंपांना दिवसा वीज देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे.
या योजनेत महा-वितरण कंपनी व नवीन आणि नवीकरणीय ऊर्जा मंत्रालय यांच्या सहकार्याने सौर ऊर्जा प्रकल्प उभारले जातात. या प्रकल्पातून निर्माण होणारी वीज थेट शेतकऱ्यांच्या कृषी वाहिन्यांना जोडली जाते, त्यामुळे शेतकऱ्यांना दिवसा सिंचनासाठी वीज मिळते आणि रात्रीच्या धोकादायक सिंचनापासून मुक्तता मिळते.
योजनेचा उद्देश
- शेतकऱ्यांना दिवसा वीज उपलब्ध करून देणे
- सौरऊर्जा प्रकल्प उभारून शाश्वत ऊर्जा निर्मिती करणे
- वीज वितरणात होणारे तांत्रिक नुकसान कमी करणे
- ऊर्जा खर्च कमी करणे व पर्यावरणपूरक पर्याय निवडणे
योजनेचे मुख्य वैशिष्ट्ये
- प्रत्येक सौर कृषी वाहिनीची क्षमता – 2 MW ते 10 MW
- शेतकऱ्यांना 8-10 तास दिवसा वीज
- राज्य शासनाकडून अनुदानित सौर ऊर्जा प्रकल्प
- वीज वितरण थेट शेतकऱ्यांच्या कृषी पंपांना
पात्रता निकष
| घटक | तपशील |
|---|---|
| लाभार्थी | शेतकरी व कृषी पंपधारक |
| वीज कनेक्शन | ज्यांच्याकडे मान्यताप्राप्त कृषी वीज कनेक्शन आहे |
| जमीन | सौर प्रकल्पासाठी भाड्याने किंवा खरेदीने उपलब्ध असलेली जमीन |
| सहभाग | खाजगी विकसक, महावितरण, शेतकरी गट |
अर्ज प्रक्रिया
- शेतकऱ्यांनी त्यांच्या गावातील महावितरण कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
- सौर प्रकल्पासाठी निवडलेल्या क्षेत्रात सहभागी होण्यासाठी अर्ज करावा.
- महावितरण किंवा विकसक कंपनीद्वारे प्रकल्प उभारणी केली जाते.
- वीज जाळ्याद्वारे कृषी पंपांना सौर वीज जोडली जाते.
योजनेचे फायदे
- शेतकऱ्यांना दिवसा वीज उपलब्ध
- वीज चोरी व गैरवापरावर नियंत्रण
- वीज वितरण खर्चात घट
- शाश्वत, स्वच्छ व पर्यावरणपूरक वीज
- रात्रीच्या सिंचनामुळे होणारे अपघात कमी
आर्थिक सहकार्य
या योजनेसाठी निधीचे स्रोत खालीलप्रमाणे:
- राज्य सरकारचे विशेष अनुदान
- MNRE (India) कडून अनुदान
- खाजगी कंपन्यांकडून PPP भागीदारी
- महावितरणतर्फे सौर उर्जा विक्री करार
सौर ऊर्जा: का निवडावी?
- अमर्याद स्रोत – सूर्यप्रकाश
- इंधन खर्च शून्य
- ऑपरेशन खर्च कमी
- ऊर्जा स्वावलंबन
- ग्रीन महाराष्ट्रासाठी पर्यावरणपूरक पर्याय
संपर्क
- महावितरण कार्यालय – स्थानिक विभाग
- महावितरण वेबसाइट: www.mahadiscom.in
- MNRE वेबसाइट: mnre.gov.in
- ऊर्जा विभाग, महाराष्ट्र शासन
निष्कर्ष
मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना ही शेती क्षेत्रातील एक क्रांतिकारी योजना आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना सुलभ वीज मिळत असून उत्पादन खर्चात बचत होते. या योजनेचा लाभ घेतल्याने केवळ शेतीच नाही, तर पर्यावरणाचेही रक्षण होते.
