पीएम इंटर्नशिप योजना (PM Internship Yojana) – 2024-25
पंतप्रधान इंटर्नशिप योजना ही केंद्र सरकारने २०२४-२५ मध्ये सुरु केलेली अभिनव योजना आहे. या योजनेमुळे देशभरातील लाखो तरुणांना शैक्षणिक पात्रतेनुसार मान्यताप्राप्त कंपन्यांमध्ये एक वर्षाची पेड इंटर्नशिप मिळते. या योजनेचा उद्देश बेरोजगाराचे प्रमाण कमी करणे, विद्यार्थ्यांना रोजगारक्षम बनवणे आणि कॉर्पोरेट क्षेत्राची ओळख करून देणे हा आहे.
योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट
- विद्यार्थ्यांना प्रत्यक्ष आणि योग्य व्यावसायिक कामाचा (on-job) अनुभव देणे
- तरुणांची कौशल्ये वाढवणे व रोजगार संधी उपलब्ध करून देणे
- कॉर्पोरेट, औद्योगिक, बँकिंग, हॉस्पिटॅलीटी, फार्मा, परिवहन, पर्यटन अशा २०+ क्षेत्रातील कंपन्यांमध्ये काम करण्याची संधी
- आत्मनिर्भर भारत व युवाशक्ती सशक्तीकरण हे दोन मुख्य आधार
वैशिष्ट्ये व फायदे
| वैशिष्ट्य | सविस्तर माहिती |
|---|---|
| आरंभ | ३ ऑक्टोबर २०२४ (पायलट प्रोजेक्ट), संपूर्ण देशभर २०२५ पासून[1][8] |
| कालावधी | १२ महिने (हे पूर्णत: फुल टाइम इंटर्नशिप) |
| इंटरन्सना मिळणारा भत्ता | दरमहा ₹5000 (पैकी ४५०० रुपये भारत सरकार, ५०० रुपये कंपनीकडून), १२ महिन्यांनंतर एकरकमी ₹6000 जास्तीचे[1][3][5] |
| विमा सुविधा | प्रधानमंत्री जीवन ज्योति बीमा योजना आणि सुरक्षा विमा (प्रीमियम सरकार) |
| कंपन्यांची संख्या | ५००+ कंपन्या सहभागी, १११ कंपन्यांनी नोदंणी (ऑक्टो. २०२४ पर्यंत)[6] |
| इंटर्नशिप क्षेत्र | ऑटो, बँकिंग, वित्त, उत्पादन, धातू, फार्मा, IT, ऊर्जा, पर्यटन, हॉस्पिटॅलिटी, FMCG, ट्रॅव्हल आदि |
| पात्र लाभार्थी | पात्रता पूर्ण करणारे युवक/विद्यार्थी |
| एकूण लक्ष्यमाण्यता | ५ वर्षांत १ कोटी तरुणांना रोजगारविशिष्ट अनुभव व प्रशिक्षण |
पात्रता – Eligibility
- उमेदवार भारताचा नागरिक असावा व वय २१ ते २४ वर्षे (इंटरव्हल २० ते २५ वर्षे – कंपनीपर्यंत बदलू शकते)
- किमान दहावी उत्तीर्ण किंवा ITI/डिप्लोमा/बीए/बीएससी/बीकॉम/बीसीए/बीफार्मा व तत्सम कोणतेही पदवीधारक[6]
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ८ लाखांपेक्षा कमी असावे[5][6]
- कोणताही सदस्य सरकारी/मान्यताप्राप्त सेवेत नको; स्वतः पूर्णवेळ नोकरदार असेल तर अपात्र
- IIT, IIM, नॅशनल लॉ युनिव्हर्सिटी, क्वालिफाइड मास्टर्स, प्रोफेशनल कोर्स (CA, MBA, CS, CMA) धारकांना अपात्रता
लाभार्थ्यांना मिळणारे फायदे
- दरमहा ₹5000 (DBT), पैकी १०% कंपन्यांकडून CSR फंडातून[3][5]
- १३ वा महिना पूर्ण केल्यावर ₹6000 बोनस
- देशातील सर्वोच्च व बहुप्रशिक्षित कंपन्यांमध्ये काम करण्याचा प्रत्यक्ष अनुभव
- वर्क एक्स्पिरियन्स सर्टिफिकेट, कंपन्यांमधील प्लेसमेंटची शक्यता
- आरक्षण धोरण अनुसरले जाते (SC/ST/OBC/ दिव्यांग यांना प्राधान्य)
- प्रधानमंत्री बीमा योजनेंतर्गत विमा संरक्षण
कंपन्यांची निवड व क्षेत्र
भारतातील ५००पेक्षा जास्त निधीअर्जित कंपन्यांमध्ये इंटर्नची निवड होते. यात TCS, Wipro, Reliance, Tata, Mahindra, L&T, जेएसडब्ल्यू, विप्रो, सेंचुरी, विप्रो, आयसीआयसीआय, टेक महिन्द्रा, बजाज, SBI, रिलायन्स, ज्युबिलंट, लिम्बिक फार्मा आदि दिग्गज कंपन्यांचा समावेश आहे[6]।
कंपनी निवड किंवा पोस्टिंग शक्यतो उमेदवाराच्या जिल्ह्यात दिली जाते.
अर्ज प्रक्रिया – How to Apply?
- पात्र उमेदवारांनी pminternship.mca.gov.in या अधिकृत पोर्टलवर ऑनलाईन रजिस्ट्रेशन करावे[1][2][5]
- प्रोफाइल पूर्ण करा (शैक्षणिक माहिती, जिल्हा, क्षेत्र, आवड, स्किल्स)
- मॅचिंग कंपन्यांतून तीन पर्यायी निवड करावी (वेगळ्या क्षेत्रातही अर्ज शक्य)
- निवड झाल्यास ऑफर स्वीकारावी आणि आवश्यक दस्तऐवज अपलोड करावेत
- Moblie App द्वारेही अर्ज करता येतो – (Google Play ‘PM Internship’ App[2])
योजनेची पारदर्शकता आणि विशेष बाबी
- आरक्षण नियमांची काटेकोर अंमलबजावणी (SC/ST/OBC/Divyang)
- संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाइन पारदर्शक, पोर्टल व अ‍ॅपवर लिस्टिंग
- शिकवणी व्यतिरिक्त इंंडस्ट्रियल वर्क एक्स्पिरियन्स आणि सर्टिफिकेट
- कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबातील युवकांना प्राधान्य
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
A: योजनेचा हेतू प्रत्यक्ष अनुभव घेऊन पुढील नोकरीसाठी पात्रता मिळवणे आहे, अनेक कंपन्या उत्तम कामगिरीनंतर नोकरी देतात.Q2: स्टायपेंड कसे मिळेल?
A: प्रत्येक महिन्याच्या शेवटी DBT/Bank खातेवर सरळ जमा.
Q3: एकावेळी कितीतरी कंपन्यांना अर्ज करता येतो का?
A: होय, ३ पर्यंत निवड करता येते आणि ऑफर मिळाल्यावर एक स्वीकार करता येईल[2]।
निष्कर्ष
पीएम इंटर्नशिप योजना २०२४-२५ ही तरुणांसाठी सुवर्णसंधी आहे – ज्यात शैक्षणिक पात्रता, पारदर्शक प्रक्रिया, आर्थिक संरक्षण व प्रत्यक्ष उद्योगी अनुभव एकत्र दिला जातो. शिकणाऱ्यांसाठी भविष्य उभारण्यास या योजनाचा मोठा हातभार लागतो. इच्छुकांनी कालमर्यादा व अटी अवश्य तपासून अर्ज करावा.
